O gran arraigo que o amor pola música tivo na sociedade coruñesa, coa celebración de concertos, recitais e representacións de ópera dende finais do século XVIII, propiciou a creación da primeira Sociedade Filharmónica da cidade, antecesora da actual. e que desenvolveu o seu traballo entre 1821 e 1823, durante o denominado Trienio Liberal, fundado por Marcial Francisco del Adalid e Ramírez de Arellano, avó do famoso compositor galego Marcial del Adalid, seguindo o modelo da Real Sociedade Filharmónica de Londres nacida. en 1813, e que era a segunda Sociedade Filharmónica da Península Ibérica, despois da de Lisboa. Os seus membros procedían da burguesía liberal da cidade e amosaba unha ampla actividade interpretativa do repertorio orquestral e europeo da época, tanto sinfónicas como oberturas de ópera e concertos con solistas, nos que participaron como instrumentistas unha trintena de músicos locais, celebrando veladas musicais na súa sala filharmónica, onde se estrearon algunhas das sinfonías de Beethoven, en redución para cordas, mesmo en vida do compositor e moitos anos antes en Madrid, contribuíndo así á difusión e coñecemento da música nun ambiente semipúblico e nun ambiente de orientación progresiva.

Aínda que esta primeira Sociedade Filharmónica viuse obrigada a disolverse polas circunstancias políticas e sociais que acompañaron á reacción absolutista iniciada en outubro de 1823 e que puxo fin ao réxime constitucional, na nosa cidade continuaron desenvolvéndose diversas actividades e iniciativas musicais. Neste ambiente de notable e ininterrompida afección e promovido por un grupo de afeccionados á música coruñeses, seguindo a tendencia doutras cidades españolas comprometidos na canalización das inquietudes musicais dos cidadáns e na organización de concertos polo mesmo procedemento, o 17 de maio de 1904. a Sociedade Filharmónica da Coruña, que é a máis antiga de Galicia e a terceira de España, manténdose continuamente ata hoxe.

Tras a súa fundación, o 28 de outubro de 1904, celebrouse o primeiro concerto da Primeira Temporada da Sociedade Filharmónica, no que un cuarteto de pianos, integrado por músicos da cidade, interpretou obras de Haydn, Grieg e Mozart. a tradición de organizar unha tempada anual de concertos, coincidindo co período outono-primavera, que se conserva ata hoxe, sendo o teatro Rosalía de Castro, antes chamado Teatro Principal, como sede das súas funcións. Pero a Sociedade Filharmónica non se limitou á organización de concertos, senón que, dende o primeiro momento, levantou diversos proxectos para implicar neles, como protagonistas, a aquelas persoas da cidade que estaban en condicións de participar en diferentes eventos. musicais. Neste sentido, unha das principais iniciativas da Sociedade Filharmónica foi a organización dunha orquestra, que se fixo en varias etapas, na que mesmo se creou unha orquestra infantil. Ademais de formar diferentes formacións de cámara, como o citado quinteto que tocou no seu concerto inaugural, en 1916 constituíuse unha orquestra de cámara denominada Agrupación de Instrumentos de Arco de la Sociedad Filarmónica de La Coruña, seguramente seguindo os pasos da Orquesta. de Instrumentos de Arco da Asociación de Música de Cámara de Barcelona que, nos primeiros anos da nosa Sociedade, foi convidada con frecuencia aos concertos das tempadas coruñesas, así como a presenza habitual da Orquestra Sinfónica de Madrid que, dende A principios dos anos vinte, foi contratada pola Sociedade Filharmónica para realizar un ciclo anual de tres concertos. A Agrupación, que contou, entre outros directores, co gran arquitecto e compositor coruñés Eduardo Rodríguez Losada, experimentou un novo impulso en 1933 baixo a dirección do compositor e organista donostiarra Alberto Garaizábal Macazaga, afincado na cidade desde 1915. que ampliou a 34 os membros da orquestra. Finalmente, o 5 de abril de 1934 actuou no Teatro Rosalía de Castro baixo a mesma dirección a Orquestra Filharmónica da Coruñesa, xa de carácter sinfónico, integrada por 60 músicos e capaces de interpretar importantes obras deste repertorio. A Orquestra Filharmónica, rexida por criterios de crecente profesionalidade, foi a orixe das posteriores orquestras sinfónicas da cidade, actuando con frecuencia noutras cidades galegas, e mantivo a súa actividade incluso durante a guerra civil española. Xunto a todas estas actividades, a Sociedade Filharmónica procedeu, en data indeterminada entre 1915 e 1918, a crear no seu seo o primeiro Conservatorio de Música da cidade, con ensinanzas programadas e regradas, que levaba moitos anos funcionando e que máis tarde viña de depender das Administracións Públicas, sendo o antecedente dos actuais Conservatorios e da Escola Municipal de Música.

Nos máis de cen anos de existencia e actividade da Sociedade Filharmónica da Coruña foron numerosos os intérpretes e agrupacións que realizaron ciclos anuais consecutivos de concertos, entre os que cabe destacar a citada Orquestra Sinfónica de Madrid e a Sinfónica Municipal de Bilbao. Orquestra que, durante moito tempo, foron os principais intérpretes da música sinfónica na programación da Sociedade. Máis recentemente, contamos coa participación de coñecidos conxuntos de música antiga e barroca, como a Orquestra da Siglo das Luces, a Orquesta Barroca de Sevilla ou Al Ayre Español, e de música de cámara en xeral, como o Hyperion Ensemble. ou o cuarteto Xerusalén. Tamén dentro dos concertos organizados pola Sociedade Filharmónica, a cidade puido gozar da presenza de grandes intérpretes, algúns deles de recoñecida sona internacional. Entre eles, nunha selección moi breve e difícil, cabe destacar: o guitarrista Andrés Segovia; a clavecinista Wanda Landowska; o arpista Nicanor Zabaleta; os violonchelistas Pablo Casals, Gaspar Cassadó, André Navarra e Radu Aldulescu; os violinistas Henry Szering, Ivry Gitlis, Ida Haendel, Rugiero Ricci, Nathan Milsstein, Jascha Heiffetz, Juan Manén, e os galegos Andrés Gaos e Manolo Quiroga; aos pianistas Arturo Rubinstein, José Iturbi, Alexander Brailowsky, Claudio Arrau, Leopoldo Querol, José Cubiles, Alfred Cortot, Julius Katchen, Shura Cherkassky, Esteban Sánchez, Alicia de Larrocha, Alexis Weissemberg, Gerald Moore, Alfred Brendel, Joaquín Achúcarro, Paul Badura Skoda, José Tordesillas, Dimitri Bashkirov, Javier Perianes, Elisabeth Leonskaja; ás cantantes Carlota Dahmenn, Angeles Ottein, Armando Crabbé, Ofelia Nieto, Conchita Supervía, Elizabeth Schumann, Ninon Vallin, Consuelo Rubio, Teresa Berganza, Victoria de los Angeles, Montserrat Caballé, Ian Bostridge, María Bayo e a soprano coruñesa Mª Luisa. Nache ; así como os compositores, que nos visitaron como pianistas, Enrique Granados, Manuel de Falla e Joaquín Turina.

Na actualidade, tras a constitución da Orquestra Sinfónica de Galicia en 1992, que tamén ten a súa sede na cidade da Coruña e desenvolve un amplo repertorio musical, con predominio da música sinfónica, a tempada da Sociedade Filharmónica está centrada na música de cámara e , en virtude do Convenio que mantén co Consorcio para a Promoción da Música, de carácter municipal, vén contando, no seu programa de concertos, coa actuación de importantes grupos de música de cámara de relevancia nacional e internacional.

Nun Pleno celebrado o 30 de abril de 2004, o Concello da Coruña, amosando a súa sensibilidade pola historia e as tradicións da cidade e recoñecendo implicitamente que entidades como a nosa forman parte do seu Patrimonio Cultural e Histórico, concedeu o premio á Sociedade Filharmónica. a Medalla de Ouro da Cidade.

​

Redacción. Julio Tasende (Presidente SFC 2013-2021)